Ανάκαμψη του εγχώριου κατασκευαστικού κλάδου καθώς και αύξηση της ζήτησης των οικιστικών και εμπορικών ακινήτων προβλέπει η πρόσφατη έρευνα της Deloitte, Global M&A Construction Monitor. Παράλληλα, η εστίαση των κατασκευαστικών εταιρειών στις ευκαιρίες που παρουσιάζουν οι τοπικές αγορές και η προσπάθειά τους να αυξήσουν το περιθώριο κέρδους χρησιμοποιώντας στρατηγικές διαφοροποίησης αναδεικνύονται στις δύο κορυφαίες παγκόσμιες τάσεις.
Η μελέτη εντοπίζει τις αξιοσημείωτες τάσεις και εξελίξεις στις παγκόσμιες και περιφερειακές κατασκευαστικές βιομηχανίες, βασιζόμενη στα διαθέσιμα δεδομένα σχετικά με τις συγχωνεύσεις και τις εξαγορές, τις προοπτικές της αγοράς και τις απόψεις των τοπικών εμπειρογνωμόνων.
Ανάκαμψη του κατασκευαστικού κλάδου στην Ελλάδα μέχρι το 2022
Σύμφωνα με την έρευνα της κορυφαίας συμβουλευτικής εταιρείας, ο κατασκευαστικός κλάδος στην Ελλάδα αναμένεται να ανακάμψει κατά την περίοδο 2018-2022, με εκτιμώμενο σύνθετο ετήσιο ρυθμό ανάπτυξης 4,7% από – 2,4% για την περίοδο 2013 – 2017.
Η δραστηριότητα στον κλάδο ενισχύεται περαιτέρω από την πολιτική της ελληνικής κυβέρνησης που ως στόχο έχει τη διευκόλυνση των επενδύσεων στον ιδιωτικό τομέα, ανοίγοντας έτσι το δρόμο για την αξιοποίηση των ανεκμετάλλευτων υποδομών της χώρας. Το σύνολο των κατασκευαστικών έργων, της τάξεως των 25 εκ. δολαρίων και άνω, στη χώρα προβλέπεται να ανέλθει στα 67 δισ. ευρώ, εκ των οποίων το 47,5% των projects βρίσκεται ήδη σε στάδιο προετοιμασίας και εκτέλεσης από το Νοέμβριο του 2018.
Η αγορά κατοικιών είχε παραμείνει στάσιμη κατά τη διάρκεια της περιόδου ύφεσης στην Ελλάδα λόγω της περιορισμένης ρευστότητας και της μεγάλης προσφοράς σπιτιών. Τα τελευταία δύο χρόνια, η ζήτηση για οικιστικά ακίνητα έχει αυξηθεί, κυρίως λόγω της επίδρασης των βραχυπρόθεσμων μισθώσεων (π.χ. Airbnb), του προγράμματος Golden Visa και της εισαγωγής στην αγορά νέων παραγόντων (Ρωσία και Κίνα), σε συνδυασμό με την έλλειψη νέων κατασκευών κατά τη διάρκεια της δεκαετούς ύφεσης. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα, οι τιμές των κατοικιών να αυξηθούν κατά 1,6% το 2018, σύμφωνα με την Τράπεζα της Ελλάδος, ενώ σημείωσαν επιτάχυνση κατά 4,0% το α’ τρίμηνο του 2019. Η τάση αυτή αναμένεται να ενισχυθεί περαιτέρω, μεταξύ άλλων, λόγω της άνθισης της ελληνικής τουριστικής βιομηχανίας.
Η τοπική αγορά εμπορικών ακινήτων παρουσίασε σημάδια ανάκαμψης κατά τα έτη 2017 και 2018, κυρίως λόγω της ανανεωμένης δραστηριότητας σε επίπεδο μισθώσεων και επενδύσεων σε περιουσιακά στοιχεία υψηλότερων προδιαγραφών. Η ανάκαμψη της αγοράς αναμένεται να συνεχιστεί και να μετατεθεί στην εκμετάλλευση του δευτερογενούς αποθέματος ακινήτων. Σημαντικές αλλαγές σημειώθηκαν πρόσφατα στον κλάδο, μεταξύ των οποίων η συγχώνευση της Eurobank Ergasias – Grivalia Properties και η πώληση της NBG Pangea. Οι ελληνικές εταιρείες επενδύσεων ακινήτων, τα διεθνή και εθνικά επενδυτικά ταμεία συμμετέχουν ενεργά στην απόκτηση πρωταρχικών περιουσιακών στοιχείων σε κορυφαίες τοποθεσίες σε ολόκληρη τη χώρα.
Η χρηματοπιστωτική κρίση μπορεί να καθυστέρησε την ανάπτυξη των υποδομών της χώρας εδώ και αρκετά χρόνια, ωστόσο αυτό φαίνεται να αλλάζει με γρήγορους ρυθμούς. Απόδειξη αυτού αποτελεί το γεγονός ότι έχουν ανακοινωθεί ή βρίσκονται σε πρόωρο στάδιο υποβολής προσφορών αρκετές ιδιωτικοποιήσεις, έργα παραχώρησης και οι Συμπράξεις Δημοσίου – Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ) σε διάφορους τομείς, όπως αυτοκινητόδρομοι, αεροδρόμια, σχολικά κτίρια, λιμάνια και μαρίνες κλπ.
Ο κ. Φώτης Τσαμπαρλής, Industrial Products και Construction Leading Partner της Deloitte Ελλάδος, δήλωσε σχετικά:
«Η συγκεκριμένη έρευνα πραγματοποιήθηκε για πρώτη φορά φέτος με στόχο να καλύψει την ανάγκη των διεθνών αγορών για κατανόηση των τάσεων των συγχωνεύσεων και εξαγορών στον παγκόσμιο κατασκευαστικό κλάδο. Στην Deloitte Ελλάδος διαθέτουμε σε βάθος γνώση του κλάδου και εργαζόμαστε σκληρά προκειμένου να είμαστε ανά πάσα στιγμή έτοιμοι να διακρίνουμε τόσο τις διεθνείς όσο και τις εγχώριες τάσεις. Η γνώση αυτή μας επιτρέπει να εντοπίζουμε τα συγκριτικά πλεονεκτήματα των πελατών μας και να τους βοηθάμε να τα εκμεταλλευτούν με σκοπό την περεταίρω ανάπτυξή τους».
Σταθεροποίηση των συγχωνεύσεων και εξαγορών στην Ευρώπη
Στην έρευνα αναλύονται μεταξύ άλλων τα βασικά χαρακτηριστικά και οι τάσεις της Ευρωπαϊκής κατασκευαστικής αγοράς. Το 2018, έπειτα από ανάπτυξη διαδοχικών ετών, η δραστηριότητα του κλάδου σε επίπεδο συγχωνεύσεων και εξαγορών σταθεροποιήθηκε στις 197 συμφωνίες.
Επιπλέον, παρατηρείται μείωση του μεριδίου των διασυνοριακών διαπραγματεύσεων για τρίτη συνεχόμενη χρονιά, γεγονός που αναδεικνύει την τάση για εστίαση στις τοπικές αγορές. Από την άλλη, το 2018 σημειώθηκε σημαντική αύξηση της διείσδυσης ιδιωτικών κεφαλαίων στον τομέα των κατασκευών, με αποτέλεσμα την πραγματοποίηση 58 συμφωνιών, αριθμός που αντιπροσωπεύει το 29% του συνόλου των συμφωνιών.
Τα περιθώρια κέρδους εξακολουθούν να περιορίζονται σε ολόκληρη την Ευρώπη, κυρίως λόγω του υψηλού κόστους των υλικών και του εργατικού δυναμικού, της έλλειψης ειδικευμένου προσωπικού και του υψηλού επιπέδου ανταγωνισμού. Προκειμένου να ενισχυθούν τα περιθώρια κέρδους, οι ευρωπαϊκές κατασκευαστικές εταιρείες επικεντρώνονται όλο και περισσότερο σε στρατηγικές διαφοροποίησης, με αποτέλεσμα τη συνεχή άνοδο των συνολικών συμφωνιών διαφοροποίησης.
Επικρατέστερες παγκόσμιες τάσεις
Παρά τις διαφορές που παρατηρήθηκαν στα χαρακτηριστικά των αγορών των 5 γεωγραφικών περιοχών που εξετάζει η μελέτη, εντοπίστηκαν δύο μεγάλες παγκόσμιες τάσεις, οι οποίες αναγνωρίστηκαν και στην ευρύτερη περιοχή της Ευρώπης. Με το μερίδιο των διασυνοριακών συμφωνιών να παρουσιάζεται πτωτικό για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά, η μεγαλύτερη εστίαση των κατασκευαστικών εταιρειών στις ευκαιρίες που παρουσιάζουν οι τοπικές αγορές είναι πλέον γεγονός. Παράλληλα, παρατηρείται η προσπάθειά τους να αυξήσουν το περιθώριο κέρδους τους χρησιμοποιώντας στρατηγικές διαφοροποίησης. Η τάση αυτή αντικατοπτρίζεται στον αυξημένο αριθμό συμφωνιών διαφοροποίησης, οι οποίες έφτασαν τις 172 το 2018, από 75 το 2013.
Παρά το γεγονός ότι οι γεωπολιτικές προκλήσεις και η οικονομική αβεβαιότητα είναι πιθανό να επιμείνουν στο εγγύς μέλλον, αναμένεται ένας ελαφρώς μειωμένος ρυθμός ανάπτυξης ή σταθεροποίηση των συγχωνεύσεων και των εξαγορών στις παγκόσμιες κατασκευαστικές αγορές προσεχώς.
