Tο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο και η Επιτροπή κατέληξαν χθες σε πολιτική συμφωνία σχετικά με ένα ευρωπαϊκό πλαίσιο για τον έλεγχο των άμεσων ξένων επενδύσεων.
Η δέσμη μέτρων που συμφωνήθηκε θα διασφαλίσει ότι η ΕΕ και τα κράτη μέλη της διαθέτουν τον κατάλληλο εξοπλισμό για να προστατεύσουν τα ουσιώδη συμφέροντά τους, ενώ παράλληλα παραμένουν ένα από τα πλέον ανοικτά καθεστώτα επενδύσεων στον κόσμο.
Ο Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, κ. Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ δήλωσε: «Η Ευρώπη πρέπει πάντα να υπερασπίζεται τα στρατηγικά της συμφέροντα και αυτό ακριβώς θα μας βοηθήσει να κάνουμε το νέο αυτό πλαίσιο. Αυτό εννοώ όταν λέω ότι δεν είμαστε αφελείς θιασώτες του ελεύθερου εμπορίου. Χρειαζόμαστε έλεγχο σχετικά με τις αγορές από ξένες, κρατικές εταιρείες που στοχεύουν τους στρατηγικούς πόρους της Ευρώπης. Συγχαίρω το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και τις κυβερνήσεις της ΕΕ για την ταχύτατη επίτευξη της συμφωνίας αυτής.»
Η Επίτροπος Εμπορίου κ. Σεσίλια Μάλμστρομ δήλωσε: «Πρόκειται για ένα σημαντικό ορόσημο στην πορεία που ξεκινήσαμε μόλις πριν από έναν χρόνο για να προστατέψουμε την κρίσιμη τεχνολογία και υποδομή στην Ευρώπη. Δείχνει τη βούληση της Ευρώπης να ανταποκριθεί σ’ ένα επιτακτικό αίτημα των πολιτών μας και των ενδιαφερόμενων παραγόντων. Σ’ έναν όλο και περισσότερο διασυνδεδεμένο και αλληλεξαρτώμενο κόσμο, χρειαζόμαστε μέσα για να προστατεύσουμε τη συλλογική μας ασφάλεια ενώ παράλληλα διατηρούμε την Ευρώπη ανοικτή για τις επιχειρήσεις. Βασίζομαι στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και στα κράτη μέλη για την ταχεία έγκριση των μηχανισμών ελέγχου των επενδύσεων που συμφωνήθηκαν σήμερα.»
Το άνοιγμα στις άμεσες ξένες επενδύσεις κατοχυρώνεται στις Συνθήκες της ΕΕ. Οι άμεσες ξένες επενδύσεις τροφοδοτούν την οικονομική ανάπτυξη, την καινοτομία και την απασχόληση. Ωστόσο, σε ορισμένες περιπτώσεις, οι ξένοι επενδυτές μπορεί να επιδιώκουν να αποκτήσουν στρατηγικούς πόρους που θα τους επιτρέπουν να ελέγχουν ή να επηρεάζουν ευρωπαϊκές επιχειρήσεις με δραστηριότητες ζωτικής σημασίας για την ασφάλεια και τη δημόσια τάξη στην ΕΕ και στα κράτη μέλη της.
Τα κύρια χαρακτηριστικά του νέου ευρωπαϊκού πλαισίου για τον έλεγχο των άμεσων ξένων επενδύσεων είναι τα εξής:
– καθιερώνει έναν μηχανισμό συνεργασίας, στο πλαίσιο του οποίου τα κράτη μέλη και η Επιτροπή θα μπορούν να ανταλλάσσουν πληροφορίες και συγκεκριμένους προβληματισμούς.
– δίνει τη δυνατότητα στην Επιτροπή να διατυπώνει γνώμες για περιπτώσεις που αφορούν πολλά κράτη μέλη ή όταν μια επένδυση θα μπορούσε να επηρεάσει ένα έργο ή ένα προγραμμα που ενδιαφέρει το σύνολο της ΕΕ, όπως το «Ορίζων 2020» ή το Galileo·
– ενθαρρύνει τη διεθνή συνεργασία σχετικά με τις πολιτικές για τον έλεγχο των επενδύσεων, η οποία συνίσταται μεταξύ άλλων στην ανταλλαγή εμπειριών, ορθών πρακτικών και πληροφοριών σχετικά με τις επενδυτικές τάσεις·
– επιβεβαιώνει ότι τα συμφέροντα εθνικής ασφάλειας αποτελούν ευθύνη των κρατών μελών, καθώς δεν θα επηρεάσει την ικανότητα των κρατών μελών να διατηρούν τους υπάρχοντες μηχανισμούς επανεξέτασης, να καθιερώνουν νέους ή να λειτουργούν χωρίς τέτοιους εθνικούς μηχανισμούς (αυτή τη στιγμή 14 κράτη μέλη έχουν σε ισχύ τέτοιους μηχανισμούς)·
– τα κράτη μέλη εξακολουθούν να έχουν την τελευταία λέξη για το αν μια συγκεκριμένη δραστηριότητα θα πρέπει να επιτραπεί ή όχι στο έδαφός τους·
– λαμβάνει υπόψη, αφενός, την ανάγκη λειτουργίας εντός σύντομων προθεσμιών, φιλικών προς τις επιχειρήσεις, και, αφετέρου, τις ισχυρές απαιτήσεις εμπιστευτικότητας.
Η πρόταση για τη δημιουργία ευρωπαϊκού πλαισίου για τον έλεγχο των άμεσων ξένων επενδύσεων στην Ευρωπαϊκή Ένωση εντάσσεται στις προσπάθειες της Επιτροπής για την επίτευξη μιας Ευρώπης που προστατεύει τις εταιρείες, τους εργαζομένους και τους πολίτες της.
Ιστορικό και επόμενα βήματα
Στις 14 Σεπτεμβρίου 2017, με την ευκαιρία της ομιλίας του Προέδρου κ. Γιούνκερ για την κατάσταση της Ένωσης, η Επιτροπή υπέβαλε πρόταση σχετικά με τη δημιουργία πλαισίου για τον έλεγχο των άμεσων ξένων επενδύσεων ως μέρους της δέσμης μέτρων για το εμπόριο. Στις 10 Ιουλίου 2018 ξεκίνησε τριμερείς συνομιλίες με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο και το σημερινό αποτέλεσμα περατώνει τη διαδικασία αυτή. Οι δύο συννομοθέτες πρέπει τώρα να επιβεβαιώσουν τη συμφωνία αυτή και να δώσουν το τελικό πράσινο φως στην πρόταση, ώστε να μπορέσει να τεθεί σε ισχύ.
Παράλληλα με την πρόταση αυτή, η Επιτροπή ολοκληρώνει μια λεπτομερή ανάλυση των ροών άμεσων ξένων επενδύσεων στην ΕΕ και έχει συγκροτήσει ομάδα συντονισμού με τα κράτη μέλη, ώστε να βοηθήσει να προσδιοριστούν τα κοινά στρατηγικά μελήματα και οι λύσεις στον τομέα των άμεσων ξένων επενδύσεων.
