Ταμεία Επαγγελματικής Ασφάλισης-πλαίσιο λειτουργίας: Τα Ταμεία Επαγγελματικής Ασφάλισης (ΤΕΑ) θεσπίστηκαν με τον ν. 3029/2002 σε εναρμόνιση με την ευρωπαϊκή οδηγία 41/2003. Από το 2019 σε ευρωπαϊκό επίπεδο θα διέπονται πλέον από την οδηγία 2016/2341. Στην Ευρώπη, τα επαγγελματικά ταμεία αποτελούν βασικό πυλώνα του ασφαλιστικού συστήματος και παρέχουν σημαντικά φορολογικά κίνητρα. Σε γενικές γραμμές, τα ΤΕΑ έχουν σκοπό την παροχή στους ασφαλισμένους και δικαιούχους των παροχών επαγγελματικής ασφαλιστικής προστασίας, πέραν της παρεχόμενης από την υποχρεωτική κοινωνική ασφάλιση, καλύπτοντας ανάγκες γήρατος, ασθένειας, διακοπής της εργασίας. Χορηγούν παροχές που καταβάλλονται περιοδικώς ή εφάπαξ. Στην Ελλάδα, λίγες εταιρείες έχουν προχωρήσει στη δημιουργία αντίστοιχων ΤΕΑ για τους εργαζομένους τους. Για την ίδρυση ενός ΤΕΑ στην Ελλάδα, ο αριθμός των ασφαλιζομένων κατά επιχείρηση θα πρέπει να υπερβαίνει τους 100.
Εισφορές υπέρ των ΤΕΑ: Αποτελούν εκπεστέα δαπάνη από το φορολογητέο εισόδημα του εργαζομένου οι εισφορές που καταβάλλονται υπέρ των ΤΕΑ, που έχουν συσταθεί με νόμο, βάσει των οριζομένων στο ιδρυτικό τους καταστατικό. Πρακτικά, αυτές παρακρατούνται μέσω της μισθοδοσίας, κατ’ ανάλογο τρόπο όπως και οι υποχρεωτικές ασφαλιστικές εισφορές κοινωνικής ασφάλισης. Συνεπώς, η παρακράτηση του φόρου μισθωτών υπηρεσιών θα γίνεται στο ποσό που προκύπτει μετά την αφαίρεση και των παραπάνω ασφαλίστρων, πέραν των κρατήσεων για υποχρεωτικές ασφαλιστικές εισφορές. Δεν αποτελούν παροχή σε είδος για τον εργαζόμενο ούτε τα ποσά που καταβάλλονται υπέρ των ΤΕΑ για λογαριασμό του από τον εργοδότη.
Εφάπαξ καταβαλλόμενες παροχές από τα ΤΕΑ προς τους ασφαλισμένους: Δεν αποτελεί εισόδημα και δεν υπόκειται σε φόρο κάθε παροχή που καταβάλλεται εφάπαξ από τα ΤΕΑ προς τους ασφαλισμένους και τα εξαρτώμενα μέλη τους, σε αντίθεση με τα όσα ισχύουν για τις εφάπαξ παροχές από ασφαλιστικές επιχειρήσεις στο πλαίσιο ομαδικών συνταξιοδοτικών συμβολαίων. Από τη σχετική διάταξη του νόμου δεν φαίνεται να τίθεται κάποιος περιορισμός όσον αφορά τον χρόνο ή το ύψος της εφάπαξ καταβαλλόμενης παροχής, προκειμένου να τύχει εφαρμογής η παραπάνω απαλλαγή. Επισημαίνεται, επίσης, ότι αυτές οι εφάπαξ παροχές απαλλάσσονται και της ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης.
Περιοδικά καταβαλλόμενες παροχές από τα ΤΕΑ προς τους ασφαλισμένους: Αντιθέτως, αποτελούν εισόδημα και υπόκεινται σε φόρο βάσει της κλίμακας των μισθωτών με ποσοστό μέχρι και 45% (για ποσά πάνω από 40.000 ευρώ), οι συντάξεις (δηλαδή οι περιοδικές παροχές) που χορηγούνται από τα ΤΕΑ προς τους ασφαλισμένους. Επιπλέον, οφείλεται και εισφορά αλληλεγγύης.
Διασυνοριακή λειτουργία των ΤΕΑ: Οι παραπάνω φορολογικές απαλλαγές μπορούν να ισχύουν και για ΤΕΑ των οποίων η άδεια έχει εκδοθεί σε άλλο κράτος-μέλος της Ε.Ε./ΕΟΧ, με την προϋπόθεση ότι θα πρέπει να εξετάζεται και να αποδεικνύεται η νομιμότητα των παραπάνω ταμείων, επιφυλασσομένων των διατάξεων της εργατικής και κοινωνικοασφαλιστικής νομοθεσίας. Δηλαδή, είναι δυνατή και η διασυνοριακή λειτουργία ενός επαγγελματικού ταμείου. Ετσι, μία επιχείρηση μπορεί, για παράδειγμα, να συστήσει ταμείο σε μια άλλη χώρα της Ε.Ε. για εργαζομένους της που βρίσκονται στην Ελλάδα.
Ομαδικά ασφαλιστήρια vs ΤΕΑ: Τα ομαδικά συνταξιοδοτικά ασφαλιστήρια συμβόλαια έχουν διαφορετικό φορολογικό χειρισμό. Σε γενικές γραμμές, επί ομαδικών ασφαλιστηρίων φορολογούνται τόσο οι περιοδικά όσο και οι εφάπαξ καταβαλλόμενες παροχές με συντελεστές που ανέρχονται σε μέχρι και 30% (για ποσά πάνω από 40.000 ευρώ), ενώ οφείλεται και εισφορά αλληλεγγύης. Αντιθέτως, επί ΤΕΑ φορολογούνται μόνο οι περιοδικές παροχές με συντελεστές σε μέχρι και 45% συν εισφορά αλληλεγγύης, ενώ οι εφάπαξ παροχές καταβάλλονται αφορολόγητες.
Εισφορές υπέρ των ομαδικών συνταξιοδοτικών συμβολαίων: Συγκεκριμένα, δεν θεωρείται παροχή σε είδος για τον εργαζόμενο το ποσό που καταβάλλει για λογαριασμό του ο εργοδότης στο πλαίσιο ομαδικών ασφαλιστηρίων συνταξιοδοτικών συμβολαίων. Συνεπώς, το ποσό αυτό δεν υπόκειται σε φόρο εισοδήματος και εισφορά αλληλεγγύης στο όνομα του φυσικού προσώπου. Από 1.1.2014 και εφεξής, δεν προβλέπεται ανώτατο όριο ασφαλίστρων για τον εργαζόμενο ή τον εργοδότη. Αντίθετα, μέχρι τη χρήση 2013, τα ασφάλιστρα που καταβάλλονταν στο πλαίσιο ομαδικών ασφαλιστηρίων συνταξιοδοτικών συμβολαίων συμπεριλαμβάνονταν στα συνολικά ασφάλιστρα μαζί με την ιατροφαρμακευτική και νοσοκομειακή κάλυψη με όριο τα 1.500 ευρώ.
Εφάπαξ ή περιοδικά καταβαλλόμενες παροχές στο πλαίσιο ομαδικών συμβολαίων: Το ασφάλισμα που καταβάλλεται (περιοδικά ή εφάπαξ) στο πλαίσιο ομαδικών ασφαλιστηρίων συνταξιοδοτικών συμβολαίων αποτελεί εισόδημα και υπόκειται σε παρακράτηση φόρου με συντελεστές από 10% έως και 20%. Τα παραπάνω ποσοστά αυξάνονται σε 15% μέχρι και 30%, αντίστοιχα, επί πρόωρης εξαγοράς του συμβολαίου. Επιπλέον, οφείλεται και εισφορά αλληλεγγύης. Η εισφορά αλληλεγγύης δεν υπόκειται σε παρακράτηση, αλλά καταβάλλεται κατά την εκκαθάριση της δήλωσης φόρου εισοδήματος.
