Μία «ανάσα» πριν από την ολοκλήρωση βρίσκεται το πολύ σημαντικό αλλά άγνωστο στο ευρύ κοινό περιβαλλοντικό έργο που αφορά στην αποκατάσταση των ανενεργών Μεταλλείων Αμιάντου Βορείου Ελλάδος, στο Ζιδάνι της Π.Ε. Κοζάνης, με φορέα υλοποίησης την Περιφέρεια Δυτ. Μακεδονίας.
Πρόκειται για το μεγαλύτερο έργο του είδους του στα Βαλκάνια, του οποίου η υλοποίηση δρομολογήθηκε κατόπιν της απαγόρευσης χρήσης αμιάντου, όταν κρίθηκε ως ουσία άκρως καρκινογόνος (μάλιστα, στις 26 πλέον συνηθέστερες μεταξύ των 350 πιο γνωστών).
Ήδη από τις αρχές της δεκαετίας του 2000 εξασφαλίστηκε συγχρηματοδότηση από το πρόγραμμα LIFE για το πρώτο πιλοτικό έργο που αφορούσε μετρήσεις για τον προσδιορισμό των διαστάσεων της μόλυνσης, δράσεις ενημέρωσης καθώς και κατασκευή ενός πρώτου Χώρου Υγειονομικής Ταφής Αμιάντου (ΧΥΤΑΜ).
Για τις επόμενες φάσεις, ακολούθησαν χρηματοδοτήσεις από το Γ’ Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης (Γ’ ΠΚΣ 2000-2006), ύψους περίπου 6,4 εκατ. ευρώ καθώς και μετέπειτα από το ΕΣΠΑ (2007-2013 και 2014-2020), οι οποίες συνδυαστικά ξεπέρασαν τα 30 εκατ. ευρώ και είχαν ως αποτέλεσμα την επιτυχή υλοποίηση μιας σειράς έργων όπως αντιπλημμυρικά, την απομάκρυνση του λεπτόκοκκου υλικού που έθετε σε κίνδυνο τη δημόσια υγεία σε παρακείμενες κατοικημένες περιοχές και επιβάρυνε παράλληλα τον ποταμό Αλιάκμονα -ο οποίος τροφοδοτεί τις λίμνες Πολυφύτου και Ιλαρίωνα που με τη σειρά τους «ξεδιψούν» τη Θεσσαλονίκη- αλλά και έργα φύτευσης πρασίνου.
Πιο πρόσφατα ακολούθησε η αποκατάσταση του χώρου των αποθέσεων, των κτιριακών εγκαταστάσεων του μεταλλείου και η κατασκευή του ΧΥΤΑΜ, με ανάδοχο τη «Μεσόγειος». Σημειώνεται ότι τα δύο τελευταία εντάχθηκαν στο ΥΜΕΠΕΡΑΑ στα τέλη του 2018, όπως σας είχε αποκαλύψει σε σχετικό ρεπορτάζ το ypodomes.com.
Αυτή την περίοδο προετοιμάζεται το τελευταίο βήμα της αποκατάστασης που είναι η κατεδάφιση των κτιριακών εγκαταστάσεων των μεταλλείων και η ταφή των υλικών της κατεδάφισης στον παρακείμενο ΧΥΤΑΜ.
Σύμφωνα με πληροφορίες του ypodomes.com, πρόκειται για μία σύνθετη διαδικασία, για την οποία αναμένεται άμεσα η εκπόνηση των μελετών και ο ορισμός Τεχνικού Συμβούλου, προκειμένου να προκύψει ο τελικός προϋπολογισμός και να μπορέσει μετέπειτα το εν λόγω έργο να ενταχθεί στο ΥΜΕΠΕΡΑΑ για χρηματοδότηση και να δημοπρατηθεί.
Ιστορικό των Μεταλλείων Αμιάντου Βορείου Ελλάδος
Τα ΜΑΒΕ λειτουργούσαν στο Ζιδάνι από τα τέλη της δεκαετίας του ’80 ως τις αρχές του 2000 και ήταν η μεγαλύτερη εγκατάσταση εξόρυξης και επεξεργασίας αμιάντου σε ολόκληρη την Ευρώπη. Αξίζει να σημειωθεί ότι τα πρώτα κοιτάσματα αμιάντου στην περιοχή είχαν εντοπιστεί ήδη από το 1935 ενώ οι πρώτες οργανωμένες μετρήσεις ακολούθησαν περίπου δύο δεκαετίες αργότερα. Η δυναμικότητα της παραγωγής αμιάντου κατά τα χρόνια λειτουργίας των μεταλλείων έφτασε μέχρι και τους 100.000 τόνους/έτος, ωστόσο η πραγματική παραγωγή δεν ξεπέρασε ποτέ τους 70.000 τόνους/έτος.
Οι δραστηριότητες των μεταλλείων διεκόπησαν μετά από κήρυξη πτώχευσης των εταιρειών εκμετάλλευσης Μεταλλεία Αμιάντου Βορείου Ελλάδος (ΜΑΒΕ) και Ελληνικός Αμίαντος (Ε.Α.), θυγατρικών της ΕΤΒΑ Βank και ακολούθως, το Μάρτιο του 2002, υπεγράφη σύμβαση παραχώρησης χρήσης του ακινήτου από τις εταιρείες εκμετάλλευσης στην ΕΤΒΑ και τη Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Κοζάνης -στην οποία πέρασε έναντι συμβολικού τιμήματος ενός ευρώ.
Η συμφωνία προέβλεπε την παραχώρηση μίας περιοχής συνολικής έκτασης περίπου 4.150 στρεμμάτων για 30 χρόνια, από την ΜΑΒΕ και Ελληνικός Αμίαντος στη Ν.Α. Κοζάνης , στην οποία βρίσκονται οι εν λόγω εγκαταστάσεις εξόρυξης και επεξεργασίας αμιάντου καθώς και τεράστιες αποθέσεις εξορυκτικού αμιαντούχου υλικού.
Το έργο θεωρείται -και είναι- μεγάλης περιβαλλοντικής σπουδαιότητας, έχοντας προσδώσει μέσα στα χρόνια, σημαντική τεχνογνωσία στην Περιφέρεια Δυτ. Μακεδονίας για την υλοποίηση τέτοιου είδους πολύπλοκων έργων απορρύπανσης και αποκατάστασης του φυσικού περιβάλλοντος. Σύμφωνα με τον υπάρχοντα σχεδιασμό, μετά το πέρας της αποκατάστασης, η έκταση των ΜΑΒΕ θα διατεθεί προς δημόσια χρήση.
Πηγή: ypodomes.com
