Από τα Build to Rent και Rent to Own μέχρι τη δημιουργία ακινήτων για τη silver economy, τα κορυφαία στελέχη της αγοράς ακινήτων παρουσίασαν σε πρόσφατο συνέδριο real estate ολοκληρωμένες προτάσεις για την αντιμετώπιση της στεγαστικής κρίσης στην Ελλάδα.
Κοινή συνισταμένη των παρεμβάσεων ήταν η ανάγκη για διαφάνεια, αξιόπιστα δεδομένα, θεσμικά κίνητρα και ταχύτερη αδειοδότηση, προκειμένου η αγορά να λειτουργήσει ως στρατηγικός σύμμαχος της πολιτείας.
Η κυρία Έβελυν Χατζηγέρου, CEO της Cerved Property Services, τόνισε ότι η λύση στη στεγαστική κρίση περνά μέσα από τη συγκέντρωση και επικύρωση δεδομένων, τη διαφάνεια και την αξιοπιστία στις συναλλαγές. Σύμφωνα με την ίδια, η Ελλάδα αντιμετωπίζει προβλήματα κατακερματισμού των βάσεων δεδομένων, ένα μη ολοκληρωμένο κτηματολόγιο και έλλειψη διαφάνειας στις συναλλαγές, γεγονός που μειώνει την εμπιστοσύνη των επενδυτών και δυσκολεύει την χάραξη πολιτικής.
Η κυρία Χατζηγέρου πρότεινε τη δημιουργία μιας Property Data Authority που θα συγκεντρώνει και θα επικυρώνει δεδομένα, καθώς και τη χρήση πιστοποιημένων εκτιμητών για όλα τα ακίνητα. Τέλος, τόνισε ότι η Ελλάδα θα μπορούσε να αντλήσει εμπειρία από χώρες όπως το Ηνωμένο Βασίλειο και τη Γερμανία, όπου οι fast track διαδικασίες ωρίμανσης ακινήτων επιτρέπουν ταχύτερη διάθεση στη δευτερογενή αγορά.
Καινοτόμες λύσεις, όπως τα Build to Rent και Rent to Own, καθώς και η ανάπτυξη συγκροτημάτων για τη silver economy —δηλαδή κατοικιών ειδικά σχεδιασμένων για μεγαλύτερους σε ηλικία—, τα οποία είναι διαδεδομένα στο εξωτερικό αλλά δεν έχουν ακόμη αναπτυχθεί στην Ελλάδα, αποτελούν λύσεις που θα μπορούσαν να αντιμετωπίσουν τη στεγαστική κρίση, τόνισε η Άντζελα Μιχαλοπούλου, Διευθύντρια Επιχειρηματικής Ανάπτυξης της DKG Development.
Η κα Μιχαλοπούλου επισήμανε ότι η πλήρης αξιοποίηση των δημόσιων ακινήτων απαιτεί σαφή λίστα και ξεκαθάρισμα του ιδιοκτησιακού καθεστώτος, ενώ πρότεινε επίσης την εφαρμογή fast track διαδικασιών αδειοδότησης, όπως είχε γίνει κατά την προετοιμασία των Ολυμπιακών Αγώνων, για να επιταχυνθεί η διάθεση ακινήτων στην αγορά.
Ο Γιάννης Δεληκανάκης, Founding Partner & CEO της Southrock Asset Management, επισήμανε ότι η Ελλάδα υστερεί σε σύγκριση με το εξωτερικό στον τομέα των επενδύσεων σε ακίνητα για ενοικίαση. Όπως ανέφερε, στο εξωτερικό τα χαρτοφυλάκια ακινήτων προς ενοικίαση αποτελούν το νούμερο ένα επενδυτικό προϊόν, παρέχοντας σταθερή απόδοση και αξιοπιστία στους επενδυτές, ενώ στην Ελλάδα δεν υπάρχει ακόμα οργανωμένο επενδυτικό προϊόν αυτής της μορφής.
Ο κ. Δεληκανάκης τόνισε ότι υπάρχει επίσης μεγάλη ζήτηση στο εξωτερικό για επενδύσεις σε προσιτή κατοικία. Όπως εξήγησε, η ανάπτυξη αυτών των επενδυτικών προϊόντων απαιτεί προσεκτικό σχεδιασμό και συνεργασία με το κράτος, ώστε να δημιουργηθούν θεσμικά και φορολογικά πλαίσια που θα καθιστούν βιώσιμη την επένδυση στην προσιτή στέγαση.
Ο Χρήστος Φουσκούδης, CEO της Uniko, επισήμανε ότι η Ελλάδα βρίσκεται σε ιδιαίτερα κρίσιμη κατάσταση όσον αφορά την αγορά ακινήτων. «Μετά το Ντιτρόιτ, η Αθήνα είναι η δεύτερη παγκοσμίως πόλη σε ποσοστό κενών διαμερισμάτων», τόνισε, προσθέτοντας ότι η μεγάλη συγκέντρωση πληθυσμού στην Αττική και η «υπέρ-τοπική» φύση της οικιστικής αγοράς καθιστούν δύσκολη τη μετακίνηση των οικογενειών από περιοχή σε περιοχή.
Ο Χ. Φουσκούδης υπογράμμισε την ανάγκη για συστηματική καταγραφή και εκτίμηση των μελλοντικά διαθέσιμων ακινήτων, ώστε να μπορεί να γίνει στρατηγικός σχεδιασμός. Προτείνει fast track στεγαστικά δάνεια και γενναίες αποφάσεις στην αδειοδότηση, με στόχο την επιτάχυνση της κυκλοφορίας των ακινήτων στην αγορά.
Ο Ιάκωβος Γιαννακλής, Αναπληρωτής Διευθύνων Σύμβουλος, Επικεφαλής Retail & Digital Banking της Τράπεζας Eurobank, υπογράμμισε ότι η αγορά στεγαστικών δανείων δείχνει φέτος σαφή σημάδια ανάκαμψης. «Η στεγαστική πίστη έχει αυξηθεί σημαντικά – περίπου 20% με 25% υψηλότερη από πέρυσι, με νέες εκταμιεύσεις που ξεπερνούν τα δύο δισεκατομμύρια ευρώ», ανέφερε, προσθέτοντας ότι το πρόγραμμα “Σπίτι μου” συνέβαλε ουσιαστικά στην επανεκκίνηση της ζήτησης. Παρόλα αυτά, οι όγκοι παραμένουν μακριά από τα επίπεδα της δεκαετίας του 2000, όταν οι εκταμιεύσεις ξεπερνούσαν τα 10 δισ. ευρώ ετησίως.
«Οι σημερινοί αγοραστές είναι πιο συντηρητικοί» σημείωσε: προχωρούν σε μικρότερες δανειοδοτήσεις και αναζητούν πιο προσιτά ακίνητα, ενώ ένα μεγάλο ποσοστό συναλλαγών πραγματοποιείται με ίδια κεφάλαια, χωρίς τραπεζικό δανεισμό. «Υπάρχουν θετικές προοπτικές, αλλά πρέπει να πείσουμε ότι η διαδικασία δεν είναι τόσο σύνθετη όσο νομίζουν πολλοί», πρόσθεσε, τονίζοντας τις πρωτοβουλίες της Eurobank για απλούστευση και επιτάχυνση της χορήγησης στεγαστικών δανείων.
Ο Τάσος Πανούσης, CEO της doValue Greece, από την πλευρά του, ξεκαθάρισε ότι «δεν ισχύει ο μύθος ότι οι servicers παρακρατούν ακίνητα και δεν τα διαθέτουν στην αγορά». Όπως εξήγησε, η doValue διαχειρίζεται περίπου 11.000 ακίνητα, εκ των οποίων το 60% είναι οικιστικά — δηλαδή περίπου 7.000. Από αυτά, μόλις 2.000 θεωρούνται ώριμα για διάθεση.
Ο κ. Πανούσης τόνισε ότι η δευτερογενής αγορά βρίσκεται ακόμη σε πρώιμο στάδιο, αλλά το 2026 θα αποτελέσει σημείο καμπής: «Εξετάζουμε την πιθανότητα να προχωρήσουμε μέσα στο 2026 σε μια μικρή πώληση REO stock οικιστικών ακινήτων. Υπάρχει ήδη ενδιαφέρον από επενδυτές, κυρίως για μικρά διαμερίσματα, καθώς οι τιμές στην Ελλάδα παραμένουν ελκυστικές σε σύγκριση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες».
Αναφέρθηκε επίσης στα διαρθρωτικά εμπόδια που καθυστερούν τη διάθεση ακινήτων — όπως οι ανακοπές πλειστηριασμών που εκδικάζονται ακόμη και μετά το 2030, καθώς και οι μεγάλες καθυστερήσεις στις πολεοδομίες και τις επιτροπές του Δημοσίου. «Αν επιταχυνθούν αυτές οι διαδικασίες και υπάρξει θεσμική σταθερότητα, πάνω από 10.000 ακίνητα θα μπορούσαν να μπουν άμεσα στην αγορά», σημείωσε.
Κλείνοντας, ο Πανούσης υποστήριξε ότι κίνητρα όπως οι φοροελαφρύνσεις στους τόκους των στεγαστικών δανείων θα μπορούσαν να λειτουργήσουν ενισχυτικά.
