Η ετήσια έκθεση προόδου για την Σερβία που ανακοίνωσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δυσαρέστησε τα Βελιγράδι σε βαθμό που η πρωθυπουργός ‘Ανα Μπρνάμπιτς να αμφισβητήσει, ανοιχτά, την ορθότητα των συμπερασμάτων της.
Από το 2014, που άρχισαν οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις Σερβίας -Ε.Ε. άνοιξαν συνολικά 16 κεφάλαια και απομένει να αρχίσουν οι διαπραγματεύσεις για τα υπόλοιπα 19 κεφάλαια. Μέχρι σήμερα κανένα από τα διαπραγματευτικά κεφάλαια δεν έχει κλείσει γεγονός που δημιουργεί αμφιβολίες για την επίτευξη του στόχου που είναι η ένταξη στην Ε.Ε. μέχρι το 2025. Αξίζει να σημειωθεί ότι όλες σχεδόν οι χώρες που έγιναν μέλη, με τις διευρύνσεις το 2004 και το 2007, είχαν ολοκληρώσει τις διαπραγματεύσεις μέσα σε έξι χρόνια. Η σερβική ΜΚΟ Ινστιτούτο Ευρωπαϊκών Υποθέσεων (ΙΕP) που παρακολουθεί τις διαπραγματεύσεις και έχει συμβουλευτικό ρόλο στην ενταξιακή διαδικασία, αναφέρει ότι, ο αρχικός ενθουσιασμός της σερβικής πολιτικής ηγεσίας για την πορεία των διαπραγματεύσεων δεν συνοδεύτηκε από την ετοιμότητα να υλοποιηθούν οι μεταρρυθμίσεις που απαιτούνται, ώστε να αρχίσουν να κλείνουν ένα-ένα τα κεφάλαια. Παρατηρείται στασιμότητα στα θέματα που αφορούν την πολιτική σταθερότητα, την διαφθορά, την δικαιοσύνη, το οργανωμένο έγκλημα, τα ανθρώπινα δικαιώματα, την ελευθερία έκφρασης, την ελευθερία του λόγου και των ΜΜΕ και φυσικά την διευθέτηση του ζητήματος του Κοσόβου, αναφέρεται σε ανακοίνωση του Ινστιτούτου Ευρωπαϊκών Υποθέσεων.
Στα πιο ευαίσθητα κεφάλαια που είναι το 23 και αφορά την δικαιοσύνη και το 24 που αφορά το κράτος δικαίου, τις ελευθερίες και την ασφάλεια παρατηρείται στασιμότητα. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εκφράζει την έντονη ανησυχία της που δεν εφαρμόστηκαν ακόμη οι συστάσεις της για την ανεξαρτησία της δικαιοσύνης και τον τρόπο εκλογής των δικαστών. Ζοφερό είναι το τοπίο και στον χώρο των ΜΜΕ όπου παρατηρούνται φαινόμενα χειραγώγησης και ελέγχου των Μέσων όπως και φαινόμενα εκφοβισμού και τρομοκράτησης των δημοσιογράφων. Εκτιμάται, επίσης, ότι δεν γίνονται σοβαρές προσπάθειες για την πάταξη της διαφθοράς και το ξέπλυμα παράνομου χρήματος ενώ παρατηρείται ότι για την πάταξη του οργανωμένου εγκλήματος, δεν υπήρξε καμία πρόοδος, σε σχέση με την προηγούμενη έκθεση. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επικρίνει και την στάση των κυβερνώντων απέναντι στους πολιτικούς τους αντιπάλους επισημαίνοντας ότι δεν καταβάλουν προσπάθειες για να υπάρξει πολιτική συναίνεση ώστε να επιστρέψει η αντιπολίτευση στην βουλή και να ομαλοποιηθεί η πολιτική κατάσταση. Για το κεφάλαιο 35 που αφορά το Κόσοβο η Ε.Ε. καλεί την Σερβία να καταβάλει προσπάθειες για να δημιουργηθούν οι συνθήκες ώστε μέσα από τον διάλογο με την Πρίστινα να επιτευχθεί «νομικά δεσμευτική συμφωνία ομαλοποίηση των σχέσεων με το Κόσοβο». Υπογραμμίζεται ότι τα κεφάλαια 23, 24 και 35 έχουν ανασταλτικό χαρακτήρα για ολόκληρη την διαδικασία, δηλαδή, εάν δεν υπάρξει θετική αξιολόγηση της προόδου στα κεφάλαια αυτά, η ΕΕ μπορεί να αναστείλει ή να επιβραδύνει την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση της Σερβίας. Το Ινστιτούτο Ευρωπαϊκών Υποθέσεων εκτιμά ότι η καθυστέρηση που παρατηρείται στην υλοποίηση βασικών μεταρρυθμίσεων, αναγκαίων για την σύγκλιση με την Ε.Ε. μπορεί να οφείλεται σε δύο πράγματα. Από τη μία στο γεγονός ότι την σερβική πολιτική ελίτ δεν εξυπηρετεί η δημιουργία μιας σύγχρονης, ανοιχτής, υπεύθυνης και οργανωμένης κοινωνίας και από την άλλη στην έλλειψη του κατάλληλου ανθρώπινου δυναμικού που θα εφαρμόσει τις μεταρρυθμίσεις.
