Connect with us

REAL ESTATE

Κερδίζει το “στοίχημα” της εξοχικής κατοικίας η Ελλάδα – Η ζήτηση από το εξωτερικό & οι ευκαιρίες

Newsroom

Published

on

Φωτογραφία αρχείου - Design by Canva Pro
Φωτογραφία αρχείου - Design by Canva Pro

Η εξαιρετικά θετική καλοκαιρινή περίοδος σε συνδυασμό με τις υψηλές πληρότητες σε όλες τις εορτές και αργίες για φέτος, δεν έχουν μετουσιωθεί σε τάση σε ό,τι αφορά τις χειμερινές εξοχικές κατοικίες, με αποτέλεσμα να μην υπάρχει σημαντική πρόοδος στις αξίες.

Η απουσία εκτεταμένου χειμώνα, τα υψηλά επιτόκια δανεισμού και το σημαντικό κόστος κατασκευής και ενέργειας επηρεάζουν αρνητικά την συγκεκριμένη αγορά.

Σε σχέση με τα ιστορικά υψηλά επίπεδα αξιών του 2008, οι αξίες εξακολουθούν να καταγράφονται μειωμένες περισσότερο από το μισό (-56%), σύμφωνα με το τελευταίο Παρατηρητήριο Αξιών Χειμερινών Εξοχικών Κατοικιών 2023 της GEOAXIS property & valuation services, που είναι η πρώτη πιστοποιημένη εταιρία εκτιμητών ακινήτων.

Στόχος της έρευνας είναι να προσδιορισθεί η ποσοστιαία μεταβολή κατά την διάρκεια των τελευταίων ετών (2008 – 2023), λαμβάνοντας υπόψη τα διαστήματα της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης (2008-2017) αλλά και της πανδημίας (2019 – 2021). Η έρευνα αγοράς πραγματοποιήθηκε με συλλογή στοιχείων μέσω αγγελιών που δημοσιεύθηκαν σε εφημερίδες και στο διαδίκτυο για τις τέσσερις πιο γνωστές αγορές χειμερινών εξοχικών κατοικιών στη χώρα μας.

Ως περιοχές μελέτης ορίστηκαν οι εξής:

Αράχωβα Βοιωτίας,

‘Αγιος Αθανάσιος Πέλλας,

Καρπενήσι Ευρυτανίας,

Τρίκαλα Κορινθίας.

Αναφορικά με την επιλογή των περιοχών μελέτης σημειώνεται ότι σκοπός ήταν η ενδεικτικότερη κάλυψη του συνόλου της χώρας με τοποθεσίες οι οποίες αποτελούν φημισμένους χειμερινούς τουριστικούς προορισμούς.

Ζητούμενες τιμές πώλησης 2023-2022

Καταγράφεται πολύ μικρή αύξηση των ζητούμενων τιμών πώλησης χειμερινών εξοχικών κατοικιών για την Αράχωβα Βοιωτίας και το Καρπενήσι Ευρυτανίας της τάξεως του 2,31%, και 1,61%, αντίστοιχα.

Σταθερές παραμένουν οι τιμές πώλησης στον ‘Αγιο Αθανάσιο Πέλλας και τα Τρίκαλα Κορινθίας. Αναλυτικότερα, στην Αράχωβα από 1.558 ευρώ/τμ το 2022 η ζητούμενη τιμή κυμαίνεται σήμερα στα 1.594 ευρώ/τμ (2,31%), στον ‘Αγιο Αθανάσιο Πέλλας από 1.050 ευρώ/τμ το 2022 στα 1.053 ευρώ/τμ (0,29%), στο Καρπενήσι από 992 ευρώ/τμ το 2022 στα 1.008 ευρώ/τμ (1,61%) και στα Τρίκαλα Κορινθίας από 1.095 ευρώ/τμ το 2022 στα 1.097 ευρώ/τμ (0,18%).

Ζητούμενες τιμές πώλησης 2023-2008

Σε σχέση με τα υψηλά του 2008 προκύπτει πολύ μεγάλη και οριζόντια μείωση των ζητούμενων τιμών πώλησης χειμερινών εξοχικών κατοικιών και για τις τέσσερις περιοχές μελέτης, η οποία κινείται συνολικά σε ένα μέσο όρο της τάξης του 56%.

Αναλυτικότερα, την μεγαλύτερη μείωση παρουσιάζει ο ‘Αγιος Αθανάσιος όπου από 3.301 ευρώ/τμ το 2008 η αξία κυμαίνεται σήμερα στα 1.053 ευρώ/τμ (-68%) και ακολουθούν, το Καρπενήσι από 2.308 ευρώ/τμ το 2008 σήμερα στα 1.008 ευρώ/τμ (-56%), τα Τρίκαλα Κορινθίας από 2.250 ευρώ/τμ το 2008 σήμερα στα 1.097 ευρώ/τμ (-51%) και τέλος η Αράχωβα από 3.000 ευρώ/τμ το 2008 σήμερα στα 1.594 ευρώ/ τμ (-47%).

Εξέλιξη πιθανών τιμών πώλησης χειμερινών εξοχικών κατοικιών

Η παγκόσμια οικονομική κρίση 2008-2017 έπληξε εντονότερα την αγορά χειμερινών εξοχικών κατοικιών από κάθε άλλη κατηγορία ακινήτων. Χαρακτηριστικό είναι πως ενώ οι τιμές έχουν σχεδόν μειωθεί στο μισό σε σχέση με την αρχή της κρίσης (2008) και χιλιάδες σπίτια παραμένουν αδιάθετα, η ζήτηση εξακολουθεί και καταγράφεται έως εξαιρετικά ήπια. Παρά την πρόσκαιρη αύξηση στις τιμές τα τελευταία χρόνια (2018/2019), αρκετοί κατασκευαστές που επένδυσαν δανειζόμενοι στην ανέγερση πολυτελών κατοικιών με συνολικό κόστος κατασκευής και αγοράς γης πάνω από 1.500 ευρώ/τμ εξακολουθούν να βρίσκονται πλήρως εγκλωβισμένοι αφού ούτε η πώληση κάτω από το κόστος δείχνει να ενεργοποιεί τη ζήτηση.

Χαρακτηριστική είναι η εικόνα στο Λιβάδι της Αράχωβας όπου μετά το κατασκευαστικό «αμόκ» -σε σημείο που μεζονέτες κτίστηκαν σχεδόν και μέσα στην λίμνη- δεκάδες συγκροτήματα παραμένουν ολοκληρωμένα δίχως καμία προοπτική άμεσης διάθεσης, αναφέρεται στην έρευνα.

Η διάμεση επιφάνεια εξοχικής κατοικίας μαζί με τους βοηθητικούς χώρους, που διατίθεται μέσω αγγελιών διαμορφώνεται σήμερα στα 149 τμ.

Η διάμεση επιφάνεια είναι εξαιρετικά μεγάλη και αποτυπώνει την τάση για υπερβολή. Οι μεγαλύτερες επιφάνειες καταγράφονται στην Αράχωβα (164 τμ), λόγω της πληθώρας νέων μεζονετών στο Λιβάδι, και οι μικρότερες στα Τρίκαλα Κορινθίας (130 τμ), λόγω των παλαιότερων και πιο τυπικών κτισμάτων που προσφέρονται.

Η Ελλάδα κερδίζει το στοίχημα της θερινής εξοχικής κατοικίας – Αυξημένο το ενδιαφέρον από το εξωτερικό

Σύμφωνα με το τελευταίο Παρατηρητήριο Θερινών Εξοχικών Κατοικιών 2023 της GEOAXIS που αναφέρεται σε θερινές κατοικίες για τα νησιά Μύκονο, Πάρο, Σαντορίνη, Σέριφο και Κέα καταγράφεται για πέμπτη διαδοχική χρονιά αύξηση των διάμεσων ζητούμενων τιμών πώλησης θερινών εξοχικών κατοικιών.

Ιδιαίτερα σημαντική αναδεικνύεται η διαφορά στις διάμεσες τιμές ζήτησης μεταξύ των πολυτελών και των τυπικών κατοικιών, αφού στην Μύκονο και Σαντορίνη μια πολυτελής κατοικία μπορεί να κοστίζει μέχρι και 5,5 φορές περισσότερο από μια τυπική θερινή κατοικία, ενώ στην Σέριφο ο αντίστοιχος δείκτης είναι 2,3 φορές.

Όπως αναφέρεται στην έρευνα η αγορά των πολυτελών κατοικιών εκτιμάται ότι καταλαμβάνει περίπου το 5%-15% της συνολικής πίτας, ανάλογα με το νησί, και απευθύνεται κυρίως σε αγοραστές εκτός Ελλάδος οι οποίοι αναζητώντας ιδιαίτερα ακίνητα είναι διατεθειμένοι να πληρώσουν σημαντικές υπεραξίες.

Σε σύγκριση με πέρυσι, καταγράφεται οριζόντια άνοδος των ζητούμενων τιμών πώλησης σε μια διάμεση τιμή της τάξης του 3,4% και για τα πέντε νησιά.

Από πλευράς επιφανειών, οι μεγαλύτερες θερινές κατοικίες καταγράφονται στην Πάρο και στη Μύκονο με διάμεση επιφάνεια 262 τμ και 240 τμ αντίστοιχα. Στα υπόλοιπα τρία νησιά, οι διάμεσες επιφάνειες κινούνται μεταξύ 110 – 160 τμ. Η διάμεση ηλικία των κατασκευών που υπάρχουν στην αγορά σε όλα τα νησιά είναι άνω των 15 ετών .

Νέα δεδομένα και στην αγορά ακινήτων της ευρύτερης περιοχής της πρωτεύουσας και των αστικών κέντρων

Την ίδια στιγμή οι αναπτύξεις υπερτοπικού χαρακτήρα σε συνδυασμό με την εξέλιξη σημαντικών έργων υποδομής στην Αθήνα, την Θεσσαλονίκη και την περιφέρεια, δημιουργούν νέα δεδομένα στην αγορά ακινήτων, κάτι που επισημαίνεται στην πρόσφατη έκθεση της ΤτΕ. Το αυξανόμενο ενδιαφέρον για πράσινη βιώσιμη ανάπτυξη και η ενσωμάτωσή της, σε αρκετές περιπτώσεις, στην εταιρική πολιτική των μεγάλων επιχειρήσεων έχουν ήδη δώσει ώθηση στην ανάπτυξη νέων ακινήτων υψηλών προδιαγραφών και θα οδηγήσουν σταδιακά στη μετακίνηση των χρηστών προς αυτά.

Όπως επισημαίνεται από αναλυτές της αγοράς ακινήτων, οι αναπτύξεις υπερτοπικού χαρακτήρα, ιδιαίτερα στην «Αθηναϊκή Ριβιέρα», με επίκεντρο τη μεγαλύτερη σε μέγεθος αστική ανάπλαση στην Ευρώπη που είναι σε πλήρη εξέλιξη στο Ελληνικό από την Lamda Development, με τα έργα να έχουν πάρει τον δρόμο των παραδόσεων, συγκεντρώνουν και το ενδιαφέρον των διεθνών μέσων ενημέρωσης που αναφέρονται στην μεγάλη ζήτηση για προπωλήσεις ακινήτων από το ξεκίνημα του έργου.

Γεγονός που ήδη έχει μετατραπεί σε πράξη καθώς το υπάρχον απόθεμα προς διάθεση που έχει όλα τα χαρακτηριστικά υψηλών προδιαγραφών και πράσινης ανάπτυξης στο Ελληνικό, έχει ήδη εξαντληθεί. Στο πλαίσιο αυτό ανακοινώθηκαν πρόσφατα οι νέες οικιστικές αναπτύξεις στο Ελληνικό, που βασίζονται στις αρχές της βιωσιμότητας, που μεταξύ άλλων περιλαμβάνουν την κατασκευή της Little Athens, μιας νέας σύγχρονης πράσινης γειτονιάς με άμεση πρόσβαση στη θάλασσα και το πάρκο. Μια γειτονία που θα διαθέτει περίπου 1.115 κατοικίες και 115 καταστήματα.

Συμπερασματικά, σύμφωνα με συγκλίνουσες εκτιμήσεις που βλέπουν το φως της δημοσιότητας η αγορά ακίνητων στην ευρύτερη περιοχή της Αθήνας θα εξακολουθήσει να βρίσκεται στο επίκεντρο Ελλήνων και ξένων επενδυτών, καθώς παρά την άνοδο των τιμών, παρουσιάζονται ακόμη ευκαιρίες σε σχέση με άλλες γεωγραφικές περιοχές της Ευρώπης. Χαρακτηριστικά αναφέρονται οι τιμές πώλησης ακινήτων στην «Αθηναϊκή Ριβιέρα» που είναι σημαντικά χαμηλότερες από άλλες γεωγραφικές περιοχές, όπως στην Γαλλία, την Ισπανία κ.λπ.

Πηγή: ΑΠΕ – ΜΠΕ

Advertisement Macon
Advertisement
Advertisement TÜV Austria
Advertisement Aecom
Ακτή και Κάμπινγκ στο Ποσείδι Χαλκιδικής - Πηγή: Υπερταμείο / GrowthFund
ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ - ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΑ2 ημέρες ago

Ενδιαφέρον από 11 σχήματα για την Ακτή και Κάμπινγκ στο Ποσείδι της Χαλκιδικής – Πώς προχωρά ο διαγωνισμός του Υπερταμείου

Χίος - Φωτογραφία αρχείου - Φωτό: ΧΡΗΣΤΟΣ ΜΠΟΝΗΣ/EUROKINISSI
ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ - ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΑ2 ημέρες ago

“Στα σκαριά” έργο για νέο ξενοδοχείο στην Χίο – Δείτε πού θα γίνει

allsun Malia Beach - Πηγή: alltours
ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ - ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΑ2 ημέρες ago

Στην Κρήτη ανοίγει τον Ιούλιο το πρώτο 5άστερο ξενοδοχείο allsun της γερμανικής alltours στην Ελλάδα – Σε ποιές άλλες περιοχές επεκτείνεται

Χιονοδρομικό κέντρο 3-5 Πηγάδια στο Βέρμιο - Φωτό: ΜΟΤΙΟΝΤΕΑΜ/ΒΕΡΒΕΡΙΔΗΣ ΒΑΣΙΛΗΣ
ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ - ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΑ2 ημέρες ago

Αναβαθμίζεται σε 4άστερο το ξενοδοχείο του Χιονοδρομικού 3-5 Πηγάδια στο Βέρμιο – Εγκρίθηκαν τα έργα εκσυγχρονισμού

Η Αθήνα από ψηλά - Design by Canva Pro
ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ - ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΑ2 ημέρες ago

“Στα σκαριά” νέα τουριστική επένδυση στο Κουκάκι – Ποιό ακίνητο θα αξιοποιηθεί

Το νέο 5άστερο ξενοδοχείο NYX Thessaloniki στα Λαδάδικα - Φωτό: Tsolakis Architects
ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ - ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΑ2 ημέρες ago

Ποιές είναι οι 6 νέες ξενοδοχειακές επενδύσεις και αφίξεις στην πόλη της Θεσσαλονίκης – Ποιές εταιρείες επενδύουν

Εύβοια - Φωτογραφία αρχείου - Φωτό: ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΟΝΤΑΡΙΝΗΣ / EUROKINISSI
ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ - ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΑ3 ημέρες ago

Εγκρίθηκε έργο για νέο ξενοδοχείο 4 αστέρων στην Εύβοια

Εικόνα αρχείου - Design by Canva Pro
RESIDENTIAL3 ημέρες ago

Ποιό είναι το βασικό πρόβλημα στην ελληνική αγορά κατοικίας – Προσφορά υπάρχει αλλά δεν συμβαδίζει με τη ζήτηση, τι δείχνει έρευνα

Μινιόν. Εσωτερική όψη του κτιρίου. Πηγή: ypodomes.com
REAL ESTATE3 ημέρες ago

Τι προβλέπουν για την ελληνική αγορά real estate 5 μεγάλοι παίκτες της αγοράς

Ο CEO της Trade Estates, Δημήτρης Παπούλης - Πηγή: Trade Estates
REAL ESTATE3 ημέρες ago

Νέο πακέτο μετοχών της Trade Estates πούλησε ο Όμιλος Fourlis – Κάτω του 50% πλέον το ποσοστό του στην ΑΕΕΑΠ

Luura Cliff - Πηγή: Ennismore
ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ - ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΑ6 ημέρες ago

Σε ποιό νησί των Κυκλάδων “μετακομίζει” ο επενδυτικός “πυρετός” για νέα ξενοδοχεία – Ποιά 4 νέα έργα προχωρούν

Project Anemos, Μεγανήσι - Πηγή: ATENO / ΕΠΣ
ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ - ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΑ3 εβδομάδες ago

Πώς ένα μικρό νησί του Ιονίου προσελκύει μια μεγάλη αλλά ήπια τουριστική επένδυση – Τι θα περιλαμβάνει το Project Anemos στο Μεγανήσι

Η Αθήνα από ψηλά - Design by Canva Pro
ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ - ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΑ2 ημέρες ago

“Στα σκαριά” νέα τουριστική επένδυση στο Κουκάκι – Ποιό ακίνητο θα αξιοποιηθεί

Το νέο συγκρότημα γραφείων και καταστημάτων The Grid στο Μαρούσι - Πηγή φωτό: Noval Property
ΚΤΙΡΙΑ ΓΡΑΦΕΙΩΝ6 ημέρες ago

Ολοκληρώνεται έως τέλος του 2025 το ήμισυ του “πράσινου” συγκροτήματος γραφείων The Grid στο Μαρούσι – Ποιός θα είναι ο μισθωτής

Piraeus Gate - Πηγή: DKG Development
RESIDENTIAL1 εβδομάδα ago

Piraeus Gate: από το 2026 οι πρώτες παραδόσεις στη μεγάλη επένδυση real estate στην καρδιά του Πειραιά – Ποιές 10 αναπτύξεις περιλαμβάνει

Φωτογραφία αρχείου - Designed by Canva
ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ - ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΑ3 εβδομάδες ago

“Πράσινο φως” σε 3 νέες επενδύσεις για ξενοδοχεία 5 αστέρων – Σε ποιές περιοχές θα γίνουν

Κέρκυρα - Φωτογραφία αρχείου - Φωτό: ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΟΝΤΑΡΙΝΗΣ / EUROKINISSI
ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ - ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΑ2 εβδομάδες ago

4 νέες ξενοδοχειακές επενδύσεις “στα σκαριά” στα Ιόνια Νησιά – Πού θα γίνουν και ποιοί επενδύουν

Η μεγάλη αστική ανάπλαση και επένδυση real estate της Noval Property στην Πειραιώς - Πηγή: Noval Property
RESIDENTIAL2 εβδομάδες ago

Από το 2028 ξεκινά η μεγάλη επένδυση της Noval στο ακίνητο – φιλέτο στην Πειραιώς – Ξενοδοχείο, γραφεία και κατοικίες στα πλάνα

Luura Cliff - Πηγή: Ennismore
ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ - ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΑ1 εβδομάδα ago

Έρχονται στην Ελλάδα τα νέα ξενοδοχεία Luura – Σε ποιό νησί θα ανοίξει το πρώτο το 2026

Hilton Garden Inn Athens Syggrou Avenue - Πηγή: Hilton
ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ - ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΑ2 εβδομάδες ago

Εγκαινιάστηκε το νέο ξενοδοχείο Hilton Garden Inn στη Λεωφόρο Συγγρού

Το project Nea Polis στο Περιγιάλι Καβάλας - Πηγή: Όμιλος Κουρτίδη
RESIDENTIAL4 ημέρες ago

[VIDEO] Σε εξέλιξη η μεγάλη οικιστική επένδυση Nea Polis στην Καβάλα – Πώς θα αναβαθμίσει την περιοχή με 7 νέους σύγχρονους οικισμούς με κατοικίες

Eleusis Project - Πηγή: Karpathios Development
LOGISTICS3 εβδομάδες ago

[VIDEO] Πώς θα γίνει το νέο έργο logistics Eleusis Project στον Ασπρόπυργο – Ποιά εταιρεία επενδύει

Piraeús Gate - Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
RESIDENTIAL4 εβδομάδες ago

[VIDEO] Δείτε πώς θα γίνουν τα νέα “πράσινα” κτίρια κατοικιών και γραφείων στο Piraeus Gate Project

Τα έργα σε εξέλιξη στον νέο Riviera Tower στο The Ellinikon - Πηγή: Bizness.gr
RESIDENTIAL4 εβδομάδες ago

[VIDEO] The Ellinikon: “ψήλωσε” και άλλο ο “πράσινος” ουρανοξύστης κατοικιών Riviera Tower στο Ελληνικό

Piraeus Gate - Πηγή: DKG Development
RESIDENTIAL1 μήνα ago

[VIDEO] Piraeus Gate: πώς θα μεταμορφωθεί μια ολόκληρη περιοχή στο κέντρο του Πειραιά – Ποιά κτίρια θα αξιοποιηθούν

The Grid - Πηγή: ΤΕΡΝΑ
ΚΤΙΡΙΑ ΓΡΑΦΕΙΩΝ1 μήνα ago

[VIDEO] Ποιά είναι τα 4 μεγάλα έργα για νέα “πράσινα” κτίρια γραφείων στο Μαρούσι που έχει αναλάβει η ΤΕΡΝΑ

Athens Riviera Falirikon - QG Investments / 314 Architecture Studio
RESIDENTIAL1 μήνα ago

[VIDEO] Ξεκίνησαν τα έργα για τη νέα οικιστική επένδυση Athens Sansiveria στην Λεωφόρο Ποσειδώνος

The Ilisian - Πηγή: Ionian Hotel Enterprises
RESIDENTIAL2 μήνες ago

[VIDEO] The Ilisian: πώς προχωρά το μεγάλο έργο μεταμόρφωσης του πρώην Hilton της Αθήνας

Ο οικιστικός πύργος Marina Tower στο Ελληνικό - Πηγή: Lamda Development
RESIDENTIAL2 μήνες ago

[VIDEO] The Ellinikon: “ψηλώνει” και άλλο ο “πράσινος” ουρανοξύστης κατοικιών Riviera Tower στο Ελληνικό

Το νέο οικιστικό έργο στην οδό Λόντου 42, στη Γλυφάδα - Πηγή: Ten Brinke
RESIDENTIAL2 μήνες ago

[VIDEO] Ξεκίνησε νέα οικιστική επένδυση στη Γλυφάδα η Ten Brinke

TRENDING

Επικοινωνία

Copyright © 2019-2024 Bizness.gr

Bizness.gr - Ταυτότητα
Ιδιοκτήτρια εταιρεία: «INFRA MEDIA M.I.K.E.» Διακριτικός τίτλος: «INFRA MEDIA» - Έδρα: Δήμος Αθηναίων, Αριστείδου αρ. 10-12, Τ.Κ. 10559 - ΑΦΜ: 801478591 Δ.Ο.Υ.: ΚΕΦΟΔΕ ΑΤΤΙΚΗΣ. - Τηλ. επικοινωνίας: 2130405600 - E-mail: contact@ypodomes.com Νόμιμος Εκπρόσωπος: Καραγιάννης Νικόλαος, Νόμιμος Εκπρόσωπος - Δικαιούχος του ονόματος τομέα (bizness.gr): INFRA MEDIA M.I.K.E. - Διευθυντής/Διαχειριστής: Καραγιάννης Νικόλαος - Διευθυντής Σύνταξης: Κατερίνα Παναγέα
Η Εταιρεία δηλώνει ότι έχει συμμορφωθεί με τη Σύσταση (ΕΕ) 2018/334 της Επιτροπής της 1ης Μαρτίου 2018 σχετικά με τα μέτρα για την αποτελεσματική αντιμετώπιση του παράνομου περιεχομένου στο διαδίκτυο (L 63).